چۈشەندۈرۈش: ئۇيغۇر تىبابىتىنىڭ مەنبەسى قەدىمىي يۇنان-ئەرەب تىبابىتىدىكى تۆت ھىلت نەزەرىيىسىگە تايىنىدۇ. بۇ نەزەرىيىگە ئاساسەن، ساغلاملىق بەدەننىڭ تۆت خىل سۇيۇقلۇقىنىڭ تەڭپۇڭلۇقى بىلەن ساقلىنىدۇ: قان (kan)، بەلغەم (belhem)، سارىق سەپرا (sapra) ۋە قارا سەپرا (sawda). ھەر بىر ھىلت ئۆزگەچە سۈپەت ۋە تەتقىق قىلىنغان ئەنئەنىۋى ئىللىتلەرگە باغلانغان بولۇپ، ئۇلارنىڭ تەڭپۇڭلۇقى جىسىم ۋە روھ ساغلاملىقى ئۈچۈن زۆرۈر. بۇ نەزەرىيە يەرلىك ئەمەل ۋە ئۇسۇللار بىلەن بىرلىكتە ماسلاشتۇرۇلۇپ، ئۇيغۇر تىبابىتىدىكى تەشخىس ۋە داۋالاش ئۇسۇللىرىنىڭ مۇھىم ئاساسىغا ئايلانغان.
يازغۇچى:: Admin
چۈشەندۈرۈش: ئۇيغۇر نانى سىرتى قېتىق، ئىچى يۇمشاق بولغان بىر خىل چۆرەك. ئادەتتە تەندىر ئۈچىدە پىشۇرۇلۇپ، ئۈستىگە كۇنۇت ياكى ھەر خىل ئەتىرگۈللەر سېپىلىدۇ. نان ئۇيغۇر ئاشخانىسىنىڭ ئاساسلىق تائامى بولۇپ، ھازمنى ياخشىلىشى ۋە بەدەنگە كۈچ بىرىشىگە ئىشەنىلىدۇ.
چۈشەندۈرۈش: سامسا – قېيما گۆش، سۇلىما پىياز ۋە ھەرقانداق ھەسسىياتقا ماس كېلىدىغان زىراسپەند بىلەن تولدۇرۇلۇپ، ئالتۇن رەڭگە كىرىپ پىشقۇچە تاندۇردا ياكى پىشۇرغۇچتا پىشۇرۇلىدىغان بىر خىل تەملىك چۆرەك. ئۇ ئادەتتە چاي باشلاق ياكى ئاشنىڭ بىر قىسمى سۈپىتىدە يەنىلىدۇ. ئەنئەنىۋى نەزەرىيەدە سامسا بەدەننىڭ كۈچىنى ئاشۇرىدىغان ۋە ئىسسىقلىق بىرىدىغان تائام دەپ قارايدۇ.
چۈشەندۈرۈش: لاقمان قول بىلەن سوزۇلغان كەشمەك ئۈستىگە قورۇپ تەييارلانغان كۆكتات ۋە گۆش (كۆپىنچە قوي ياكى ئۆكۈز گۆشى) قوشۇلۇپ تەييارلىنىدىغان ئەنئەنىۋى تائام. بۇ تائام ھەر خىل ھەرەندە خۇشپۇراق زىرائەتلەر بىلەن تەملىنىپ، ھەم تەمى كۈچلۈك ھەم تەملىك بولىدۇ. ئەنئەنىۋى ئىتىقادقا ئاساسەن، لاقمان ھازمنى ياخشىلىشى ۋە بەدەن كۈچىنى ئاشۇرىشى بىلەن تونۇلغان.
چۈشەندۈرۈش: پولو – بۇ ئۇيغۇر تائاملىرىنىڭ نۇمۇرى بولۇپ، كۈيۈك يېمەكلىك زىرائەتلەر بىلەن بىرلىكتە ئارىلاشتۇرۇپ، قورۇپ پىشۇرۇلغان ئارپا ئوگۇز ياكى قوي گۆشى، سەۋزە، پىياز ۋە ئارپا دېھقانچىلىقىدىن ياسالغان ئاچچىق پىلاۋ. بۇ تائام تەمىنىڭ بايلىقى بىلەن تونۇلغان بولۇپ، ئاساسەن سوغۇق پەسلىدە بەدەننى ئىسسىتىش ۋە كۈچ بىرىش ئۈچۈن يېيىلىدۇ.
ئىلىملىك نامى: Zingiber officinaleئۇيغۇرچە نامى: زەنجىۋىل چۈشەندۈرۈش:زەنجىۋىل — جەنۇب شەرقىي ئاسىيا مەنبەلىك گۈللۈك ئۆسۈملۈك بولۇپ، يېقىملىق ۋە ئۆتكۈر خۇشپۇرىدىغان رىزومى بىلەن تونۇلغان. بۇ ئۆسۈملۈك تەخمىنەن بىر مېتىر ئۆسۈپ، تاراڭ يېشىل يوپۇرماق ۋە سېرىق-يېشىل گۈللەرگە ئىگە. ئاشخانا ۋە تىبابەتتە ئىشلىتىلىدىغان ئاساسلىق قىسمى — «زەنجىۋىل رېشى» دەپ ئاتىلىدىغان رىزومى. ئۇيغۇر تىبابىتىدىكى ئەنىۋەتىلىشى:زەنجىۋىلنىڭ ئىسسىقلىق خاسلىقى قىممەتلىك ھېسابلىنىپ، كۆپىنچە تۆۋەندىكىدە ئىشلىتىلىدۇ: تەييارلاش ئۇسۇللىرى:زەنجىۋىل يېڭى تىلىم، قۇرۇقلاتقان ھالەت ياكى ھول خۇلاسە سۈپىتىدە ئىشلىتىلىدۇ. كۆپىنچە چاي قىلىپ ئىچىش، تاماققا قوشۇش ياكى دېھقانلىق ماھسۇلاتى سۈپىتىدە تېرەگە سۈرۈش ئارقىلىق پەيدا بولغان بوغۇم ئاغرىقىنى يېنىكلىتىشقا ئىشلىتىلىدۇ.
ئىلىملىك نامى: Glycyrrhiza uralensisئۇيغۇرچە نامى: گىيازىي چۈشەندۈرۈش:گىيازىي — ئاسىيا ۋە ياۋروپا مەنبەلىك، تاتلىق تەمگە ئىگە دورا ئۆسۈملۈكى بولۇپ، قەدىمدىن بەرە قانچىلىغان ئەنئەنىۋى تىبابەت سىستېمىلىرىدا، جۈملىدىن ئۇيغۇر تىبابىتىدە ئىشلىتىلىپ كىلىنمەكتە. بۇ يىلتىزدا گىلىكىرىزىن ماددىسى بولغاچقا، ئۇنىڭ ئۆزگىچە تاتلىقى ۋە داۋالىق خاسلىقى مەۋجۇت. ئۇيغۇر تىبابىتىدىكى ئەنىۋەتىلىشى:گىيازىي بىر تەرەپ قىلىش ۋە تەڭپۇڭلاشتۇرۇش خاسلىقى ئۈچۈن قىممەتلىك بولۇپ، كۆپىنچە تۆۋەندىكىدە ئىشلىتىلىدۇ: تەييارلاش ئۇسۇللىرى:گىيازىي كۆپىنچە قۇرۇتۇلۇپ، پارچىلانغان ھالدا سوغۇشقا ئىشلىتىلىدۇ ياكى ئۇن قىلىپ دورا ئارىلاشمىلىرىغا قوشۇلىدۇ. ئۇنى بىۋاسىتە چايلاش، چاي ياكى شەربەت قىلىپ ئىچىشقىمۇ بولىدۇ. ئەسكەرتىش:گىيازىينىڭ كۆپلىگەن ساغلاملىق پايدىلىرى بولسىمۇ، زىيادە ئىشلىتىش يۈرەك قېتىشى ۋە قان كالىي نىسبىتىنى تۆۋەنلىتىش قاتارلىق زىيانلارغا ئېلىپ كېلىشى مۇمكىن. ئۇزۇن مۇددەت…
چۈشەندۈرۈش:بابۇنە — گۈل رەسىمى كۈنجۈت گۈلىگە ئوخشىغان، يۇمشاق ۋە ياتاقلاشتۇرۇش خاسلىقى بىلەن تونۇلغان ئۆسۈملۈك. ئاق رەڭلىك كىچىك گۈل ياپراقلىرى ئالتۇن سېرىق مەركەزنى ئوراب تۇرىدۇ ۋە ياخشى قوشۇق سەندەل پۇرىقىغا ئوخشىغان خۇشپۇر تارقىتىدۇ. بۇ ئۆسۈملۈك ئوتتۇرا ھەرىكەتلىك ھاۋادا ياخشى ئۆسىدۇ ۋە كۆپىنچە دېھقانچىلىق ئورۇنلىرى ۋە باغلاردا ئۇچرايدۇ.
چۈشەندۈرۈش:زاۋرون — Crocus sativus گۈلىدىن ئېلىنىدىغان، كۈلرەڭگى ۋە ئۆزگىچە خۇشپۇرى بىلەن تونۇلغان قىممەتلىك زىرائەت. ئەنئەنىۋى تىبابەتتە روھىي كىيپىياتنى ياخشىلىش، ئاياللارنىڭ ئايلىق قىيىنچىلىقىنى يېنىكلىتىش ۋە يۈرەك ساغلاملىقىنى قوللاش ئۈچۈن ئىشلىتىلىدۇ. ئۇنىڭ ئوكسىدلىنىشقا قارشى خاسلىقى بەدەننىڭ ئومۇمىي ساغلاملىقىغا تۆھپە قوشىدۇ.